Home›Forums›Genealogie›Buitenplaats Schatzenburg
-
AuthorPosts
-
Willem PoerinkGuest
In Dronrijp, een dorp gelegen tussen Leeuwarden en Franeker, bevindt zich de buitenplaats Schatzenburg. Gebouwd in 1725 door het echtpaar dr. Hermannus Huber en Elisabeth de Hertoghe, woonachtig te Leeuwarden en Sneek. De naam Schatzenburg wordt voor het eerst vermeld in 1750.
VRAAG: Wat is de herkomst van deze naam?NB: Schatzenburg komt in de 18e eeuw ook voor als naam van een plantage in Suriname, als naam van een schip en als naam van een buitenplaats in Pietersbierum.
Fred HeinsiusGuestGelet op het bouwjaar zou er een relatie kunnen liggen met Christiaan de Hertoghe; in 1725 ongehuwd overleden. Misschien erfde zijn zuster een fortuin. De schat die landhuis Schatzenburg mogelijk maakte.
Fré HeinsiusGuestUs heit hat ek dit ûndersocht en komt oan ‘e mienskip dat Schatzenburg net sa’n strange frjemde plak wie Toutenburg is fegelykje mei Stoutenburg um Achterveld wese sioe.
F.N. HeinsiusGuestSjoch mar in bytsje fierder as dat yn gefal dat it in âlde namme west wêze koe, koe it kastiel fan ien schout west tinke an schoutsenburg dy’t it plysjebestjoer wie (a wie au).
fre heinsiusGuestNog eentje Schattenburg is ergens gelezen. En denk bij een hele oude naam aan Schot, een belasting, een volk dat iets in friesland niet pruimde en noortwaarts trok en nog altijd Scottoway heet.
fr. heinsiusGuestHa, us omkesizzer hat ek ’n goeie. In Meertens namendatabank: Schout wie Scholte, google ek mar fjirder doar bekomste Scholtens, Olde Scholtenhuis, Grootscholten, Scholten Linde. En bissjen weiter blijkt dat de naam in een familie is terechtgekomen dankzij het huis waarin zij woonden: het erve Scholten, dat voordien door de scholte werd bewoond. Scholte/Scholto/Schelto. De voornaam is weer aan het woord schout/scholt ontleend. We kunnen er het woord schuld in herkennen; oorspronkelijk betekende het woord schout/scholt ‘.
Ek en goeie nog esGuestLese ek mar wykepedya: Een schathuis is van oorsprong de veestal die bij een Groninger borg of een Drentse havezate hoorde. Bij de borgen Verhildersum en Menkemaborg zijn deze schathuizen nog aanwezig. In beide gevallen zijn deze in gebruik als restaurant. Het schathuis bij Verhildersum is niet origineel, maar is het schathuis van de voormalige Saaksumborg, die in 1972 werd afgebroken en weer opgebouwd bij Verhildersum. Bij de voormalige borg Hanckema in Zuidhorn werd het schathuis in 1965 herbouwd. Scat of skat is Oud-Fries voor vee. Het schathuis was de stal en dus niet, zoals wel wordt verondersteld, de plaats waar het geld van de borg werd bewaard.
pieter jellesGuestEk tinke it sceatta weaze (meartal sceattas) kenne, it is in sulveren munt dy’t yn gebrûk wie tusken ± 650 en 755 en waard ynrjochte yn Ingelân, Fryslân en Jutlân. Sceatta komt út in âld wurd foar “rykdom” dat ferbân is mei it Nederlânsk ‘treasure’. Nei de hjerst fan it Romeinske Ryk, kaam it barterhannel yn it earstoan op.
J. de VriesGuestMei de skeatta waard in wichtige bydrage levere oan de nommen. De funksje fan it gebou liket op in pear gebieten te wêzen: jild, belesting, plysjesaken. It soe Poerink beskôgje, as er no syn ljochte ljocht op ‘e rjochting ek skynt, dêr’t it folchûndersyk noch fruchtber wêze kin, sûnder djipper en djipper yn’ e saken te slaan, en it ûnderwerp fan skat is sa djip ynlutsen dat alle friezen it hearre wurd.
poerink, w.GuestHuis Schatzenburg werd door de staat verbeurd verklaard. Het als voogd toezicht houden op dit soort Huizen is meer en meer een taak van maatschappelijke stichtingen als natuurmonumenten waarbij het historisch onderzoek niet achterwege mag blijven. We merken dta het nog steeds erg leeft bij het publiek, maar aafke en ik doen er alles aan om dit goed uit te leggen.
wimGuestAchtergrond artikel ontdekt. Zie maar eventjes wat het waard zal wezen. F.G.A. Huber, Schatzenburg en Vredenhof te Dronrijp (1988). In: De Vrije Fries, Jaarboek uitgegeven door het Fries Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde en de Fryske Akademy, dl. 68, p.63-84.
HesselGuestJa, kwam nog es iets tegen uit die tijd in het register van begravenen of overledenen Gemeente Leeuwarden. Bron: DTB BegravenSoort registratie: DTB inschrijving begravenAktedatum: 04-07-1723. Bijzonderheden: Begraven bij de Jacobijnerkerk. Overledene: een kind van Fredrick Schatsbergh. Vlak voor de bouw in 1725; man met gelijksoortige vreemde naam Schatzenburg.
AnonymousInactive(Mijn oom) mr. F.G.A. Huber vermeldt in de Vrije Fries jrg. LXVIII (1988) dat de naam Schatzenburg mogelijk is ontleend aan de familienaam Schas, omdat Johan Schas (1584-1649) in 1641 een boerenplaats onder Dronrijp kocht die later Brantsma-sate is gaan heten. Schatzenburg is gebouwd op die plaats. Er is geen relatie tussen de Huber’s en de familie Schas. Deze mogelijkheid is dus onwaarschijnlijk.
In het archief van buitenplaats Schatzenburg zijn twee andere mogelijke verklaringen aangetroffen:
1. De naam zou zijn bedacht door prinses-weduwe Maria Louise van Hessen-Kassel (‘Maaike Meu’). Zij verbleef wel eens op Schatzenburg bij Elisabeth Huber-de Hertoghe. De buitenplaats zou haar hebben doen denken aan een huis in de omgeving van haar geboorteplaats.
2. De naam Schatzenburg duikt voor het eerst op in een akte uit 1747. De buitenplaats wordt dan bewoond door raadsheer mr. Herman Ulrich Hamerster (1720-1779) en zijn uit Delft afkomstige vrouw Maria van der Burch (1721-1801). Zij zijn de eersten die het huis permanent bewonen. Het wordt gehuurd van zijn grootmoeder Elisabeth Huber-de Hertoghe. Mogelijk heeft dit echtpaar de naam bedacht.NB: Een van de voorgaande reacties is ingezonden onder de naam ‘poerink, w.’. De auteur is mij niet bekend; ik ben het evenwel niet !
-
AuthorPosts