111
vs. 6b, â?? en dit alle s beschenen , verlich t doo r zonne Â
stralen .
Gewis is dit gedich t doo r een oude r familieli d deze n
knape n in den mon d geleg d of in de pen gegeven . Men
kan er uit zien , hoe innig- , maa r ook hoe zuiver-gods
diensti g zij werde n opgevoe d
Van een wape n blee k mij nooi t iets , een paa r oud e
cachette n vertoone n enke l initialen , niet s mee r He t geÂ
slach t von Ansbac h in Beijere n voer t in zwar t eene n
leeuw van goud , die een e omgekeerd e zei s van zilve r
vasthoudt , helmteeken : de leeu w uitkomen d tussche n
twe e olifantstrompen , doorsnede n va n zwar t op goud .
'Was dit wellich t ook het wape n der oud e Markgrave n
von Ansbach-Baireut h ? Bij voorbeel d va n â??Marckgraeff
Jorg (Georg ) Frederich van Aenspach' , die zich in 156 7
bij de partij der Hervormingsgezinden , der Evangelischen ,
bij de Geuze n aansloo t (1) ? De stad Ansbac h of Anspac h
in Beijere n (Frankenland ) voet t een e beek van zilve r
waarin drie vissche n van blau w zwemme n (2). Dit wape n
is gedeeltlij k sprekend , wan t Ansbach (Onolsbach , Onolz
bach, Lat . Anspagiu m of Onoldinum , Ital. Onolsbac o
en Onoldino ) kan me n denklij k aanmerke n als samen Â
trekkin g va ü â??am Holzbach ' (aa n de Boschbeek) . De
stad ligt aan de samenvloeiin g van de Holzbac h met de
Rezat. Te r sted e wa s Maart 173 3 te bekome n een e
â??Beschreibung der Stad t un d der Markgrafschaf t von
Anspach ' doo r Jaco b Friedrich Georg i (3).
Misschie n kan de Duitsch e tak onze r famili e lich t over
onze eerst e voorzate n verspreiden , en teven s aantoonen ,
öf, en inhoeve r dan , wij 'gerechtig d kunne n zijn tot het
voere n van een gemeenschaplij k familiewape n van min of
meer historisch e beteekenis .
Ek-en-Wiel, Juni '94 . JAC. A.
Johanne s ter Gouw ,
overleden te Hilversum 9 Januari 1894 .
Dinsdagmidda g 9 Januari 189 4 is alhier , na een e
kortstondig e ongesteldhei d overlede n een man , aan wie n
Nederlan d in het algemeen , en Amsterda m in het bijzonde r
groot e verplichtinge n heeft , de hee r Johannu s ter Gouw ,
een der verdienstelijkst e geschied - en oudheidkundige n
van on s vaderland . Gebore n te Amsterdam , den 16
Decembe r 1813 , moch t hij den leeftij d van 79 jaar beÂ
reiken. In zijn e jeug d legd e hij zich op het onderwij s
toe, welk e studi e evenwe l voo r een 6ta l jaren wer d
afgebroken , doordie n hij , als vrijwillige r in den oorlo g
met België in 183 0 diens t nemend , geplaats t en geëm
ployeer d wer d aan de Hoofdadministrati e der 10e Afdeelin g
infanteri e te Utrecht . Na zijn terugkee r te Amsterda m
zett e hij ' zijne studiën voort , behaald e achtereenvolgen s
de verschillende onderwijzersrangen , en wer d na eenige n
tijd als onderwijze r werkzaa m te zijn geweest , in 184 3
tot hoofdonderwijze r benoemd . Ruim 24 jaar heef t hij als
zoodani g zijn e krachte n aan de opvoedin g der jeug d
besteed , tot hij in 186 7 zich aan het onderwij s onttrok ,
om ongestoor d zijn e verder e levensjare n te kunne n wijde n
aan zijn e geliefkoosd e studie : de historie . De vruchte n
van zijn onderzoe k legd e hij nee r in tal van geschriften ,
(1) Mr . G. v. Hasselt , â??Stukken voo r de Vaderl. Historie' , I, 215 .
(2) J. Ter Gouw , â??Studiën over Wapen-e n Zegelkunde ' (1865 ) bl. 91.
(3) â??Boekzaal voo r de Geleerd e Wereld' , Maart 1733 , bl. 347 .
112
bijna alle van geschiedkundige n aard, waarva n vele blijvend e
waard e bezitten , en waaronde r voora l geken d zijn geworden :
Studiën over Wapen- en Zegelkunde, De Gilden, De
Uithangteekens (me t J. van Lennep, ) Het boek der opÂ
schriften, Neerlands Geschiedenis en Volksleven (met Van
Lennep en W. Mol) , De Volksvermaken, Geschiedkundig
Overzicht der Nationale Schoolwetgeving, enz. Bovena l
trokke n de aandach t zijn e Amstelodamiana, in 187 4 ver Â
schenen , terwijl hij zijn roem als bekwaa m geschiedvorsche r
voor goe d vestigd e doo r het op reed s betrekkelij k hooge n
leeftij d aangevange n reuzenwerk : Geschiedenis van AmsterÂ
dam, 't wel k hij heef t kunne n voortzette n tot aan de
regeeringsveranderin g in 1578 . Va n dit standaardwerk , in
8 deelen , moch t hij het achtste , niet het mins t bewerkelijk e
deel, het register, slecht s weini g maanden , vóór zijn dood
gelukki g voltooien .
Ook als redacteu r van het bekende , in 4 jaargange n
verschene n tijdschrif t De Oude Tijd heef t hij bijzonder e
verdiensten .
Ter Gou w wa s gehee l en al een â??self-made' man .
Gelijk wijle n Alberding k Thijm, Witkam p en mee r anderen ,
heef t ook Ter Gou w bewezen , dat men het, ook zonde r
academisch e opleiding , doo r ernstig e en ingespanne n studi e
tot een e merkwaardig e hoogt e in eenig e wetenscha p verÂ
mag te brengen . Rusteloos , tot op korte n tijd vóór zijn
dood , werkt e hij voor t met een ijver, dien meni g man in
de kracht van zijn leve n hem moes t benijde n Onvermoei d
too g hij lange n tijd, vaa k dag aan dag , van hier naar
Amsterdam , om in het onmetelij k archie f deze r stad de
bouwstoffe n te verzamele n voor den strak s reed s genoemde n
reuzenarbeid : Geschiedenis van Amsterdam. We l â?¢ heef t
dan ook de gemeenteraa d der hoofdsta d Ter Gouw s groote ,
verdienste n voo r Amsterda m en zijn e geschiedeni s erkend :
men herinner t zich zeke r nog levendi g de hulde , die den
overleden e in 1884 , bij het bereike n van 70st e levensjaar ,
van verschillend e zijde n wer d gebracht , in wel k hulde Â
betoo n Amsterda m op waardig e wijz e heef t deelgenomen .
Hedenmorge n is het stoffelij k overscho t van den ont Â
slapen e op het Oud e Kerkhof alhier , in alle n eenvoud ,
volgen s zijne n uitdrukkelijke n wil , in 'het familiegra f
bijgezet .
Overgenome n uit het Weekblad de Gooi- en
Eemlander van 13 Januari 1894 .
Vragen en antwoorden.
Geslach t Bart.
. (zi e Maandblad n<>. 3, jaargan g XI blz. 21.)
Dit geslach t is than s uitgestorve n (1) , daar eind e Maart
van dit jaar overlee d Mevr. Tavern e de Tersud, gebore n
Mélanie Louis e Bart.
Opmerkelij k is het dat zij juis t te Duinkerke n stierf .
J. v. E.
(1) Is dit wel zeker , is E. J. Bart, geb . 1816 , in leve n beambt e der
posterijen , ongehuw d en zonde r nakomelinge n overleden ? Red .
INHOUD 189 4 N° . V.
l)e Hollandsch e tak van hetSohotsch e geslach t Craffort of Crawfurd,
door H. J. Schouten . (Vervol g en slot. ) â?? De Familie Anspach . (VerÂ
volg en slot) , doo r Jac . A. â?? Johanne s ter Gouw . â?? Vrage n en
antwoorden : Geslach t Bart.
Gedrukt bij Gebrs. J. en H. van Langenhuysen , te 'sGravenhage .