45
46
dit blad. Zoo neen! dan zal ik bij gelegenheid hier
eens publiceeren wat ik er van weet, in de hoop
dat anderen het kunnen aanvullen.
A. B. G.
Grafsteden in de Kerk te Beverwijk.
Wie â??Het verheerlijkt Kennemerland' van Brouërius
van Nideck opslaat om de buitenplaatsen uit de eerste
helft der 18e eeuw met haar meetkundig geconstrueerde
vijvers en droge kommen, haar rechte lanen voerende
naar een sierlijk bordes of' paviljoen, met haar geschoren
lanen, gestoffeerd met half-klassieke marmerbeelden te
bekijken, die zal bespeuren dat Beverwijk, hetwelk thans
het cemtrum is der bollen- en groentencultuur, en voor
het overige omringd wordt door meest half-verwilderde
buitens, die hoofdzakelijk voor de jacht worden aangeÂ
houden, dat rondom datzelfde Beverwijk in de 17e en 18e
eeuw talrijke fraai .aangelegde en goed onderhouden
lustoorden zich bevonden, door rijke Amsterdamsche
patriciërs bewoond.
Geen wonder dus dat we in de kerk te Beverwijk de
grafsteden vinden van vele aanzienlijke geslachten en
vele wapenschilden en kwartierborden, die de vermelding
in dit Maandblad wel waard zijn. We zullen ze achterÂ
eenvolgens in een reeks vervolgartikelen beschrijven en
telkens, over de familie waarop ze betrekking hebben,
ons eenige uitweiding veroorloven.
A tout seigneur tout honneur, wij beginnen derhalve
met de kapel der heeren Van Beverwijk tot het geslacht
Van Harencarspel, later, door aanhuwelijking met Haren
carspel, tot de geslachten Testart, Decker en Sautyn
behoorende. Daar dezelfde wapens op de verschillende
kwartierborden dezer familiën natuurlijk aanhoudend terug
keeren, zullen we, eerst na de vermelding van al deze
borden, overgaan tot de beschrijving der daarop voorkoÂ
mende wapens.
I. Heer Francois van Harencarspel, heer van de stede
Beverwijk, Wijk op Zee en Wijk aan Duijn. In zijn
WelEdelheidsleven schepen en raad der stad Amsterdam.
Natus XVIII Februari MDCLXXXV.
Obiit XV Junii MDCCLVI.
Hoofdwapen gevierendeeld: 1 van Harencarspel, 2
Velters, 3 van Oudshoorn, 4 de Haze, hartschild BeverÂ
wijk n.1. in goud 4 leeuwen 1 en 4 rood, 2 en 3 zwart
onder een blauwen lambel ln een rood schildhoofd drie
zilveren leliën naast elkander. In den schildvoet een
natuurlijk-gekleurde golvende zee. De accessoires van het
wapen, die zeer fraai en hoog in hout zijn gestoken, bestaan
uit een aanzienden gekroonden helm met blaauw en
witte dekkleeden, helmteeken een witte rood-gebekte en
gepoote eend met uitgespreide vleugels. Schildhouders
twee gouden arenden, omziend.
16 kwartieren.
Harencarspel. Velters.
Meurling. Pouwels v. d.
Outshoorn. Does.
Bronkhorst. Weitiers.
Haak.
Velters. de Budt.
van de Voorde, de la Vosse.
de Haze. Coeymans.
van Juch- Schenck.
teren.
II. Het tweede wapenbord is dat van de echtgenoote
van genoemden heer van Harencarspel en dus de tegenÂ
hanger van het voorgaande bord. Het opschrift luidt:
Vrouwe Anna Apolonia Loten vrouwe Van de WelEdele
Gestrenge' Heer Francois Van Harencarspel Heere Van
Beverwijk, Wijk op Zee en Wijk aan Duin, oud-schepen
en raad dér Stadt Amsterdam etc, etc, etc.
Nata XX Martii MDOXCIV.
Obiit XIII Julii MDCCLV.
Hoofd wapen: een door een negenpaarlige kroon gedekt
vrouweschild van goud met een groene loot, bestaande
uit twee uitloopende knoppen, wier stengels tesamen uit
een dergelijken knop ontspruiten. Schildhouders twee
gouden griffioenen.
Loten,
de Hem.
Selyns.
Ryckaert.
16 kwartieren.
Arsenburgh. Velters. de Budt.
Van Hoorn. v. d. Voorde, de la Fosse.
Sprenghuysen.de Haze. Coeymans.
Metsue. v. Juchteren. Schenck.
(wordt vervolgd.)
De wapens van Hontman en Pauw.
Het Februari-nummer bevat van onzen ijverigen medeÂ
werker Jac. A. eenige aanteekeningen over de Gebroeders
Houtman, waaruit blijkt dat er tusschen Rietstap en De'
Navorscher XXI, 510, XXVI, 79 en 186, verschil van
gevoelen bestaat over hun familiewapen.
In zijn studie over Reinier Pauw (â??Over de beide
staatspartijen in de voormalige republiek', Amsterdam,
1868, bij C G. van der Post), schreef mijn grootvader
Mr. H. J. Koenen:
â??Onder de oudste na de omwending van 1578 benoemde
raadsleden, bekleedde een voorname plaats de oude Adriaan
Pauw, geboortig van Gouda, waar zijn geslacht gedurende
eenige menschenleeftijden woonachtig was geweest. De
twee Gebroeders Houtman voerden hetzelfde familiewapen
als hij en behoorden ook onder zijne bloedverwanten'''.
Hieruit verklaart mijn grootvader dan verder het aandeel
dat Reinier Pauw genomen heeft aan de oprichting der
Compagnie van Verre.
Welke de familierelatie tusschen de Pauwen en de
Houtmannen was blijkt niet, doch met betrekking tot het
wapen wordt naar Nav. II blz. 153 verwezen, waar de grafÂ
zerk van Frederik Houtman beschreven is, als in het midden
een medaillon vertoonend met een pauw met opgeheven
staart en het omschrift â??'t Wapen van Freederick Pie
tersoon Houtman'.
Het is dus niet geheel juist dat het wapen der familie
Houtman hetzelfde was als dat van Adriaan Pauw. Deze
toch voerde het halve kruis met de drie sterren, evenals
de tegenwoordige ridders Pauw, terwijl de pronkende
pauw daarbij, evenals thans, slechts als helmteeken dienst
deed. *
Oorspronkelijk voerde echter ook de familie Pauw een
pauw met opgeheven staart in het wapenschild, welk wapen
voor het tegenwoordige werd verwisseld door den Goud
schen burgemeester Dirk Pauw, zoon van Gerard Nico
laaszoon Pauw en Jenne van Bergele, wier geslacht het
halve kruis met 3 sterren van zilver in groen voerde.
Derhalve rijst de vraag of het echtpaar Pauw-van Bergele
wellicht nog andere kinderen naliet dan genoemden Dirk,
het eenige kind dat de genealogie Pauw vermeldt, en of
zij wellicht een dochter hadden, die het oorspronkelijke
wapen, zijnde een pauw met opgeheven staart van natuurÂ
lijke kleur in goud, door huwelijk in de familie Houtman
kan overgebracht hebben.