De Nederlandsche Leeuw, jaargang 35 (1917)

143 144 bijgehouden, ressorteerden. Zoo vond ik in 1900 op de griffie van den Raad van Justitie te Makassar de doop-, trouw- en begraafregisters van deze plaats, ik heb uit­ treksels daaruit 'gepubliceerd in de Wapenheraut 1900 en 1901 en in dit Maandblad 1901 en 1902. In 1903 op Batavia terugkomende, vond ik dit soort registers dan ook op de griffie van het gelijknamig college aldaar (in de z g. benedenstad gelegen = oud-Batavia). Die boeken, op den zolder van het gebouw bewaard wordende, verkeerden in een deerlijken staat, in tegenstelling met die van Makassar, welke hoewel geleden hebbende, zeer goed bruikbaar waren. Te Batavia waren de randen van de bladzijden dezer boeken tot een vaste papachtige massa samengedrukt, in die pap bewogen zich tal van witte wurmpjes, met een bot voorwerp heb ik toen â?? gezeten op den gloeienden zolder van dit gebouw op een enkele daar staande stoel (tafel was er niet), die bladen zeer voorzichtig stuk voor stuk los gemaakt, waarbij de randen van alle bladzijden geheel vergaan bleken te zijn, van het midden gedeelte der bladen was het geschrevene echter goed bewaard gebleven en goed leesbaar. Ik ben toen onmiddellijk gegaan naar den toenmaligen Landsarchivaris, die zijn archief en bureau te Weltevreden had, den heer Mr. J. A. van der Chijs, en heb hem mededeeling van mijn bevinding ge­ daan. Deze heelt dit daarop aan de Regeering te Buiten­ zorg bericht, en daarna is in 1904 â?? conform mijn den heer van der Chijs gedaan voorstel â?? de geheele voorraad oude kerkelijke registers van den Raad van Justitie te Batavia overgebracht naar het Landsarchief te Wel­ tevreden. Intusschen was de heer van der Chijs over­ leden en geschiedde die overbrenging onder den tegen woordigen landsarchivaris Dr. F. de Haan. Deze heeft toen al die verwaarloosde boeken doen schoonmaken, alle aangetaste en vernietigde bladzijden stuk voor stuk doen herstellen door ze met doorzichtig papier langs de beschadigde randen te beplakken. In veel beteren toestand trof ik ze dus aan, toen ik in 1909 opnieuw het Landsarchief daar bezocht, doch ze hadden intusschen reeds zooveel geleden, dat geheele pagina's soms onlees­ baar waren en het kan best zijn, dat in den tijd van den heer Prins het bederf in het papier zich heeft voortgezet. Tengevolge van de bemoeiingen van Dr. de Haan zijn intusschen ook alle andere doop-, trouw- en begraaf­ registers van geheel Indië, berustende op de griffies van de andere Raden van Justitie, tusschen 1904 en 1909 ge­ deponeerd geworden op het Landsarchief te Weltevreden. Conform het voorstel van den heer Prins lijkt het mij dat overbrenging van al die boeken naar het Rijksarchief te 's-Gravenhage aanbeveling verdient, èn om verdere vernietiging te voorkomen èn om het nut dat men er hier te lande van zal hebben, want met den heer Prins en ondergeteekende, is ons mede-lid, de secretaris van het Dep. van B.B. de heer J. de Groot, bij'mijn weten 'de 'eenige van alle duizenden Europeanen in Indië, die in mijn tijd aldaar die' boeken heeft ingezien. Daarbij moet echter één zaak niet vergeten worden. Op het Landsarchief berust ook het archief van voor­ malige commissarissen van huwelijkszaken te Batavia. Ieder die in deh Compagniestijd te Batavia huwde, moest consent hebben van deze commissarissen, in hun registers werden dus alle huwelijken ingeschreven. Het was deze bron, welke ik benutte, toen ik mijn artikel â??Huwelijken te Batavia in den Compagniestijd' vAoor dit Maandblad schreef. Die boeken verkeerden toen (1903 en 1904) in vrij goeden toestand, de trouwboeken, resp. geboienboeken, vangen reeds aan met 1616 (dus nog vóór de stichting van Batavia), het zou bij even ttteele overbrenging der kerkelijke trouw- en andere boeken derhalve ook in de bedoeling moeten liggen de huwelijksregisters van hooger genoemde commissarissen alle in die overbrenging te doen begrijpen. ') Wat op het Landsarchief berust vindt men beschreven in den â??Inventaris van 's Lands Archief te Batavia' door Mr. J. A. van der Chijs. Batavia 1882. Zeer belangrijk is daarvan het notarieele archief afkomstig van alle notarissen in Nederl. Indië'ih den Compagniestijd, waaronder tal van nog ongeopende origineele testamenten 2). Voorts berusten op de Wees en Boedelkamer te Batavia afschriften van de tes­ tamenten van alle te Batavia van af 1621 overleden Europeanen in registers vereenigd, op den rug waarvan telkens de jaren vermeld staan, waarin de testamenten ter Weeskamer werden ingeschreven, hetgeen geschiedde in het jaar, waarin de testamentmaker overleed. Tenslotte merk ik nog op, dat als ik mij niet vergis, tot een overbrenging der kerkelijke registers uit West Indië reeds besloten is, dan wel dat deze reeds tot uitvoering is gekomen. KORTE MEDEDEELINGEN. Aanvullinge n Wyntgens . Van den generaal-majoor C. P. J. van Vlierden mocht ik onderstaande acte ontvangen. Protocol Wageningen deel 1582â??1596 . Compareerde op heden onderscrn vuer dem Richter Ruther en vuer Ghisbert Stephensz. en frederick va Stralen: schepenê binnen Wageningh: Eske ter Burgh als volmacht hebben va Alidt Wyntgen sijn huysfrou, dewelcke volmacht vuer Burgermrn en Rade der stede Hoorn onder derselver Stadtzegel in dato XVcXCVj den 3 January gepasseert was, oick als volmachtig va Hendrick Wyntgens en Trijn Wilhelmss sijn huijsfrou 3), Ja va Bomond en Elyzabeth ver mathe sijn huijsfrou en Weyntyen peters weduwe va wijlen Qhuert Wyntgens als oick volmacht hebben va Ambrosius va Ommere en ... . (niet ingevuld) va Dele sijn huijs­ frou dewelcke volmacht vuer den Drost va Veluwe ond derselver segel in dato'den 4 de n January 96 ge passeert was â?? und hefft in der qualite opgedragë en overgegevene peter Suermont en Barbara (?) va Daet zeler sijn echte huijsfr. die rechte belffte va vijfften halven marge landts in den Oszencamp gelegen, waer va het wederdeel thobehoert ja Suermont daer oest naest gelandt Ghijsbert Albertss, west Catharinë gast- *) Vergelijk rnijn opgave daaromtrent in dit Maandblad, jaarg. 1906, k. 61. Hierbij zijn de doop- en begraafregisters niet vermeld. 2) Alleen van de notarissen te Batavia van 1621 tot 1816 zijn op het Landsarchief reeds 8684 deelen aanwezig, ongerekend die der andere gewesten. 8) (in margine) Dewelcke volmacht onder der stadtzegel van Am­ sterdam in dato den 9e January 96 gepass(eert) (w)as.