313
314
boren, welke laatste op zijne beurt slechts drie dochters
Adriana, Anna en Catharina nagelaten heeft. 5)
Maar bovendien moet er een tweede zoon geweest zijn,
dezelfde als jonker Henrick van Nassau, die gedurende
de jaren 1513 tot 1517 schepen der stad Breda, in het
jaar 1514 keurmeester van den wijn en in de jaren 1515
tot 1517 deken.van de vleeschhouderen is.6) Wel kwamen
mij geene acten in handen, waaruit deze verwantschap
direct blijkt, maar anders is het eene onverklaarbare
toevalligheid, dat diens drie zonen juist weder Henrick,
Jan en Pauwels heeten.
Terwijl nu zijne zusters en broeder een goed huwelijk
gedaan hebben, schijnt hij zich gemesalliëerd te hebben,
volgens Gommers met de dienstmeid zijner moeder.
Hij is in het jaar 1517 althans vóór 28 Februari 1518
overleden, want op dien laatsten datum erkenden twee
broeders Willemss vóór schepenen van Breda aan Jan
van Ghelchun ten behoeve der weduwe en de erfgenamen
van Henrick van Nassau 56 Rijnsgulden schuldig te
zijn wegens hout, staande te Rijsbergen op De Craen.7)
Inderdaad bezat Henrick van Nassau goederen onder
dit dorp o. a. twee hoeven de eene Te(n) Craen de
andere Den Ossenblock. Zijne weduwe is tusschen
15 Maart 1519 en 27 Maart 1526 overleden, want
acten van beide data omschrijven een goed te RijsÂ
bergen eerst als grenzende aan â??Henricx van Nassau
erfgenamen erve', daarna aan â??Henrick van Nassau
kynderen erve'. 8)
Deze kinderen zijn, in alphabetische volgorde, Henrick,
Jan en Pauwels, zij bezitten de genoemde goederen
in onverdeelden eigendom tot het jaar 1533, wanneer
al hunne rechten door Henrick en Pauwels aan Jan
worden afgestaan. 9) Verschillende acten van 4 Augustus
1533, 28 September 1535, waarin een heideveld te
Caertschot onder Rijsbergen wordt overgedragen, 7 April
1537 en 19 Februari 1538 worden daarna door Jan
verleden, waarvan de laatste, waarbij hij aan zijnen
laat Jacop, zoon van wijlen Jan Jan Witbols eene pacht
van een sester rogge uit de hoeve Ten Craen overÂ
draagt, in hare considerans eene aanwijzing bevat, die
te denken geeft: â??om denselven Armen (van Rijsbergen)
om Godswille gedeelt te worden achtervolgende der
zoenen, gemaect opt ongevalle, eertijts opten persoen
Jan Jan Witbols vöirss geboirt'. ' °) .
Jan van Nassau is blijkbaar ongehuwd of zonder
wettige nakomelingen gestorven: zijne beide broeders
althans erven zijne bezittingen, waarvan Henrick zijne
helft den 20ston Nov. 1543 aan Pauwels cedeert. J1)
5) Men zie hiervoor S. van Leeuwen, Batavia illustrata II 976, die
mede de afstammelingen geeft. Bij acte van 17 Sept. 1539 beschikten
de kinderen -van Oymburg van Nassau over de nalatenschap van Engel
hert van Dielbeke, heer van Attenhove en schout van Diest, hunnen
vader en echtgenoot van voornoemde Cymburg. Archief van het
Souv. Leenhof van Brabant te Brussel reg. 354 fol. 485. Pauwels is
vóór 17 Febr. 1518 overleden blijkens eene acte van dien datum in
het Bredasohe register van schepenvestbrieven.
6) Zie de aanteekeningen op de schutbladen van het Bredasche
register van schepenvestbrieven der betreffende jaren.
7) Register van schepenvestbrieven als boven. Jan van Ghelchun
was ook zaakgelastigde van Adriana van Saestrecht, weduwe van
Nassau.
8â??10) Register van schepenvestbrieven als boven, voor zoover de
Eeninge van Rijsbergen betreffende. Het is onnoodig van deze acten
verdere bijzonderheden te geven, Gommers vermeldt er eenige.
') Registeravan schepenvestbrieven al's boven, voor zoover de
Eeninge van Rijsbergen betreffende. Henrick verleed daartoe eene
acte van procuratie dd. 2 Sept. 1541 vóór schepenen van Lier.
Henrick â?¢' was volgens Gommers gehuwd met eene
bastaarddochter van Anthonis de Glimes, markies van
Bergen-op-Zoom, en zou drie kinderen gehad hebben
Anna, Anthonis en N. N., nor te Bergen. Hij was in
1553 en hoogstens tot 1557 <. hout van Roozendaal,
maar daarna ben ik zijn spoor Li ster'geworden. 12)
Van den derden zoon Pauwels daarentegen is meer
bekend. Hij was schout van Lier van St. Jan 1539 tot
Paschen 1543 en daarna sedert 1 Januari 1545 meier
. van Groot-Zundert en rentmeester van beide Zundert's
voor den Heer van Breda. 13) «Hij bezat te Groot
Zundert het Huis Te Laer en zal met meer waarÂ
schijnlijkheid dit comfortabel huis bewoond hebben dan
het min of meer hypothetisch kasteel van Rijsbergen,
waarvan de Heer Gommers op gezag van den 17de
eeuwschen Bredaschen geschiedschrijver Havermans geÂ
waagt. 14) Vreemd is het evenwel* dat, als hij bij acte
van 30 Dec. 1545 (1546 n. st.) ten behoeve van Henrick
Montens den Jongen eene rente van 25 Karolusgulden
, vestigt blijkbaar op al zijne bezittingen en ook op goederen
bij het Laer, het Huis Te Laer zelf niet wordt genoemd.1 s)
De laatste acten van Pauwels betreffen zijn land de Coe
heining, eveneens aan het Laer gelegen, omtrent welks
afsluiting hij met zijn buur Diederick Zeeszijn, rentmeester
van den Heer van Breda (en zijn opvolger?) op 30 AugusÂ
tus 1547 overeenkwam. 16) Hij had toen zijn huis Te Laer
reeds bij acte van 28 Juli 1547 verkocht. 17) '.
Pauwels van Nassau is volgens Gommers kanunnik
te Lier gweest. Zooveel is zeker, dat hij huwde mét
Margarete, dochter van Nicolas de Liere, heer van
Berchem, en Gertrude Noris, en verschillende dochters
en een zoon had, waarvan de oudste Barbara huwde
met Cornelis van Mechelen, uit welk huwelijk onder
meer het â??vrouwtje van Mechelen' werd geboren. 18)
Naamlijst
der te Zutphen â??met de stadsroeden'
begraven personen,
medegedeeld door Jhr. H. H. RÃ?ELL.
(Vervolg van XXXVII, 283).
1721. Sabbathi den 20 Septemb.
Op versoeck van de wed. van wijlen d'Heer Burgm.
Derck Schimmelpenninck van der Oeije' tot den
'2) Zie de Papieren Havermans in de collectie Cuypers van Velt
hoven, portefeuille Roosendaal, bewaard in het Rijksarchiefdepot in
Noord brabant.
IS) Zie zijne rekeningen in eerstgenoemde kwaliteit in het archief
der Rekenkamer te Brussel. Afschrift van een zijner rekeningen in
laatstgenoemde kwaliteiten bevindt zich in de collectie Cuypers van
Velthoven, portefeuille Zundert.
~14) Blijkens eene eerstdaags door professor Mr. H. van der Hoeven
te Zundert uit te geven studie over Zundert had Pauwels het Huis
Te Laer den 2a'n April 1544 gekocht.
15) Zie de grosse in de collectie Cuypers van Velthoven. Zijne Zun
dertsche goederen zegt hij onlangs door vernadering verkregen te
hebben van jonker Chaerle van Ymrnersélle, in welk verband er op
gewezen worde, dat Pauwels van Nassau de oude gehuwd was met
Catharina van Saeften, dochter van Johan, heer van Haéften,.en Derica
van Immerseele.
16) Zie het register van schepenvestbrieven als boven, voor zoover
de Eeninge van Rijsbergen betreffende.
17) Zie de studie van prof. Van der Hoeven als. boven.
ls) Zie hiervoor Butkens, Trophées de Brabant tom. II pag. 44,
die zonder nader bewijs schrijft, dat Pauwels den toenaam Meruwede
had, Gommers en in het bijzonder De Nederlandsche Heraut VH
pag. 153 seq.