341
342
Wapens (Onbekende). Op een porceleinen schaal is,
in Louis XV stijl, afgebeeld het volgende. alliantie
wapen. Manswapen: in zilver(?) een groene boom beÂ
laden met oranje-appels. De stam wordt omvat door
twee na elkaar toegewende klimmende dieren in natuurÂ
lijke kleur (dieren met korten staart, beren?), staande
óp een grasgrond.
Vrouwswapen: doorsneden: Iin? een springend paard
in natuurlijke kleur, II in goud een zwarte duit op
een groenen tak? Van wie zijn deze wapens?
B. v. S.
Wapens (Onbekende). Hoe is het wapen van Ier
Swaak, een familie uit Goor of daaromtrent, die aldaar
in de regeering heeft gezeten in de 18° eeuw.
Idem van het geslacht Dekker uit Overijssel. Een balk
beladen niet 3 eikels?
Idem van Deventer (Henricus v. D. X Maria Christina
'Mannes, geb. 1766 Noordwijk-binnen).
Qinneken. STEENKAMP.
Wapen s (Onbekende). (XXXVII, 93). Eene photo
graphie van de bewuste schouw toont dat deze behoort
tot de stijl Louis treize, style oriculaire, in Nederland
voorkomende van + 1640 tot 1660.
In het midden der schouw twee geaccoleerd e schilden,
ieder met helmteeken. Het mannelijk wapen: een op 3
rijen geschakeerde dwarsbalk, boven dezen 3 leliën naast
elkander, gekroonde helm en tot helmteeken eene lelie.
Het vrouwelijk wapen: 3 kannen, 2 en 1 (dezekannen
of flesschen, vanwege haar geëlanceerden vorm, zijn van
boven schuin afgesneden, ook zou men kunnen zeggen
dat er een kleine tuit aan is. Deze wapenfiguur heb ik
nergens kunnen vinden, niet bij Palliot of Rietstap, het
zijn geen pignates, aiguières, schenkkannen, pots of
vases), helmteeken een moorenborstbeeld naar rechts
gewend, omwonden met een hoofdwrong, de kleeding
met knoopen gesloten.
- Het eerste wapen is kennelijk Woldenborch, in Rietstap
beschreven onder Waldenburch. Hollande. De heer HofÂ
man in Geld. volksalmanak 1904 blz. 222 zegt dat W.
zegelde met een gedeeld (lees: doorsneden)*schiId, boven
op zi. 3 ro. leliën, beneden een schaakbord van zi. en
blauw, gekr. helm en helmteeken een roode roos, dit
wapen komt vrijwel overeen met dat op het â??pitcier'
en met een in Fahne's Momm III Band: quer getheilt,
oben in Silber drei rothe Gleven nebeneinander, unten
in Gold 9 (4, 3 und 2) rothe Steine.
Mijne meening is dat de uitbreiding van den gescha
keerden dwarsbalk tot het geschakeerde veld aan een
fout van den stempelsnijder moet worden toegeschreven
en dat W. den balk (zooals op de schouw) tot wapen
gevoerd heeft. Ook Mom, Loei (komt ook met rechter
schuinbalk voor), Kalle, van der Marck, enz. in dezelfde
streek als de Woldenborchen gegoed, voeren den ge
schakeerden dwarsbalk. *)
jEn nu het vrouwelijk wapen met de drie kannen, hoogst
waarschijnlijk zal het Gpmmersbach zijn. Het is maar
eene veronderstelling, doch die voor de hand ligt naar
aanleiding van het volgende.
Herman van Woldenborch, zoon van Engelbert tot de
Manhorst en Mechteld van Woldenborch, trouwde 13 Dec.
1622 Joanna van Oommersbach, Dirks&ochtor bij Mechteld
van Rijswijck. Zij had hem Gommersbachs goed te Netter
den ten huwelijk gebracht, op de plaats daarvan bouwde
Herman omstreeks 1639 een nieuw kasteel en noemde
dat Woldenborch.
Op de schouw bevinden zich rechts en links van het
hoofd wapen in twee cartouches ook wapens? Beschrijving
daarvan gewenscht.
') Op een kwartierbord, onlangs door Mr. J. A. baron de Vos van
Steenwijk verworven, treft men ook het wapen Woldenborch aan.
Het is gelijk aan dat op de schouw, doch de dwarsbalk is in vier
rijen geschaakt. ~ '
's-Oravenhage. J. D. WAGNEK.
Wapens (Onbekende). (XXXVII, 93, 303). Toen'de
Heer M. G. W(ildeman) in kolom 93 inlichtingen vroeg
betreffende een wapen op een 16e eeuwsch portret,
waren wij niet in staat, dit wapen te identificeeren.
Zijne toelichting in kolom 303 evenwel stelt ons in
staat, hem op weg te helpen.
In deze toelichting nl. is sprake van een wapen van
de vrouw van eenen van Cromhuijsen, zijnde gedeeld:
1 drie ruiten als rechterschuinbalk gerangschikt, verÂ
gezeld links van een ster, rechts van een wassenaar,
2 gepaald en tegengepaald van 3 stukken, waarvan het
1°, 3e en 5° stuk beladen met een aanzienden leeuwenkop.
Welnu de linkerhelft van dit wapen komt volmaakt
overeen met dat der geslachten Nuits en Timmermans.
Een verder onderzoek om aansluiting te krijgen met
een geslacht, dat als wapen de rechterhelft voert, had
voor Nuits geen resultaat, doch voor Timmermans wel.
In de Batavia Illustrata immers komt op pag. 1121
eene korte genealogie van het geslacht Timmermans
voor en lezen wij daar, dat Paulus limmermans, met
zijne beide broeders Godschalk en Laurens door Karei V
in 1550 geadeld, ten huwelijk nam Maria de Coelkies
â??uijt den lande van Artois'. En slaan wij nu.het Ar
morial Général op, dan vinden wij daar in voee de
Coelkies (Artois, Braband): â??in blauw 3 als schuinbalk
gerangschikte aanstootende zilveren ruiten, vergezeld
links van een gouden ster, rechts van een omgewende
gouden gezichtswassenaar,' m. a. w. volkomen hetzelfde
als de rechterhelft van het wapen op het portret. '
Dat het wapen van deze vrouw dus de combinatie
is der wapens de Coelkies en limmermans is, dunkt ons,
vrij zeker, en dat zij eene Timmermans zal zijn, eveneens.
Alleen dient hierbij opgemerkt te worden, dat het wapen
van den man nl. Timmermans in de linker, dat der
vrouw nl. de Coelkies in de rechterhelft gesteld is, in strijd
dus met den algemeenen regel in derg. combinaties, dat
het manswapen de voornaamste, dus rechterhelft inneemt.
Derg. uitzonderingen echter komen meer voor en beÂ
hoeft dit dus niet te bevreemden.
Naar aanleiding van het bovenstaande mogen wij 'dus
wel als zeker aannemen, dat het wapen met de ruiten
etc. dat van de Coelkies is. Blijft thans te onderzoeken
van wie het wapen is, dat in de linkerhelft voorkomt
van het in kolom 93 beschreven wapen, om zoodoend e
ook dit vast te stellen. Daartoe ontbreken ons thans
nog de gegevens. Wij zullen daartoe wellicht in de geneaÂ
logie de Coelkies moeten zoeken.
DOC.-BUR.