367
368
Dé oudste generaties van het geslacht
van Goudoever,
door G. VAN KLAVEREN PZN.
In den XI8n jaargang van, â??De Wapenheraut' (1907)
publiceerde de heer Jhr. van Beresteyn een genealogie
van het geslacht van Goudoever,, aanvangende met
â??Erasmus van Goudoever, geboren omstreeks 1550', van
wien hij (nevens een dochter) een zoon vermeldt: â??RoeÂ
lof van Goudoever, geboren omstreeks 1580'. â?? Hij ving
de â??inleiding' aan met de mededeeling: â??Het geslacht
van Goudoever neemt zijn oorsprong in Utrecht (Abstede)'.
De heer J. W. A. Haagen Smit vestigde mijne aanÂ
dacht o.a. op eene notarieele akte van 17 Maart 1666
(notaris S. v. d. Aelpoel, Gemeente-archief Utrecht,
Suppl. catal. no. 239a2), waarbij Peter Matthijss. van
Dulcken verklaarde zich den vorigen dag borg gesteld
â?¢ te hebben voor Neeligen Gerrits, weduwe van Jan Roe
lofss. Goutoever ten behoeve van het kapittel ten Dom,
en wel voor de voldoening van zeven jaren pacht a
84 Carolus guldens benevens 23 capoenen toepacht.
Deze pacht gold â??seeckere landen genaemt Goutoever,
gelegen achter St. Servaesheck', door genoemde Neelt
gen Gerrits van dat kapittel â??in huere aengenomen'.
Deze akte zou men als bewijs kunnen aanvaarden,
dat het geslacht zijn naam heeft ontleend aan dit door
zijne leden gebruikt stuk land. Zij bevestigt dan bovenÂ
dien de gereleveerde mededeeling, dat het zijn oorÂ
sprong nam in Abstede, het gerecht dat buiten de
muren van Utrecht aan de zuidoostzijde zich zuidoostÂ
waarts uitstrekte en van den Krommen Rijn tot aan de
tegenwoordige Zonstraat aan den stadssingel grensde. 1)
De inhoud dezer.akte leert tevens, ^dat het genoemde
land eigendom was van het Utrechtsche Domkapittel,
een 'gelukkige omstandigheid: het was nu immers moÂ
gelijk meer van dat land en misschien ook van zijn
gebruikers te weten te komen! Voor de hand lag dus
om te trachten in het archief van dit kapittel iets
naders over dit land te vinden, welke poging door den
juist verschenen inventaris wonderlijk vlug slaagde.
Onder no. 1441 van dien inventaris zijn twee charÂ
ters beschreven. Uit het eerste charter blijkt, dat het
kapittel op â??Sunte Petersavent ad cathedram' (21 FeÂ
bruari) van het jaar 1412 aan â??Gheryt Mastiek ende
Lysbetten sinen echten wive' levenslang in pacht gaf
â??een hofstede gelegen op Goutoever', eenerzijds belend
door een hofstede, welke â??Alyd van Broechusen of van
Zulen' van de proosdij van Sint Pieter in pacht had
en â??op die ander sijde een sloet mit enen wech, die
geheten is die Cruuswech',. terwijl daarachter zich beÂ
vond â??onser kerken goede, dat die Joncfrouwen van
Oudwijck van ons in pacht hebben', de pacht bedroeg
zeven gouden Frankrijksche schilden per jaar. â?? Ik
vermeld dit stuk hier, om daarmede aan te toonen,
dat de naam van het land reeds in het begin der 15e
eeuw bekend was.
Bij het tweede charter, van 20 Maart 1529, gaf het
Domkapittel aan â??Jan Gerytzoen tot Apstede' voor
') Het St. Serraashek diende tot afsluiting van den ingang door
den zuidoostelijken stadswal van de door de stad loopende Nieuwe
gracht en dankte zijn naam aan het vlak daarbij staande St. Servaas
klooster,
acht jaren in huur â??eenen boetngaert myt een huys',
waarvan de omschrijving verder luidt: â??gelegen aen der
stadt cingel, geheyten Goutoever, daer zuytwerts Sunte
Nicolaeswech ende noirtwerts ende westwerts Wermbout
Pijls erfgenamen en oestwerts onser kereken lant naest
gelant zijn'. Hoewel in dit stuk als pacht ook zeven
gouden Frankrijksche schilden bedongen werd, durf ik
de in beide charters vermelde perceelen niet voetstoots
als identiek beschouwen, wat echter niet van zoodanig
belang is, dat daarop hier nader ingegaan zou beÂ
hoeven te worden.
Onder no. 1129 van denzelfden inventaris is een aanÂ
tal charters beschreven, welke ongetwijfeld betrekking
hebben op het in bovenvermeld tweede charter omÂ
schreven perceel. Het eerste dezer serie is van 1559,
het tweede van 1569. Dan is er een groot hiaat, daar
alle andere dateeren uit de 18e eeuw, op het laatste
na, dat van 1803 is, déze laatste stukken zijn dus, in
de eerste plaats omdat zij te jong zijn en in de tweede
plaats omdat zij, gelijk bij kennisneming daarvan bleek,
andere families betreffen, voor het geslacht van GoudÂ
oever zonder belang. Slechts de beide eerste konden
van belang zijn en bij nadere beschouwing van den
inhoud bleek dat belang ook werkelijk.
Het eerste, van 14 Maart 1559, is zelfs van grootbeÂ
lang voor het geslacht. Daarbij toch verhuurde het
kapittel aan â??Erasmus Jansz. een bogaertgen, groot
omtrent een mergen lants, mit een huysinge daer op
staende, gelegen aen den cingel after Sint Servaes buyten
der mueren der stadt van Utrecht', terwijl het uitÂ
drukkelijk heet: â??ende zijn vader Jan Geritsz. lest ge
bruyet heeft'. Het aantal huurjaren .was négen, de
huur bedroeg acht gouden Frankrijksche schilden en
zeven â??pachtcapoenen' per jaar. â?? Bij het tweede stuk,
van 20 Januari 1569, werd het weer aan Erasmus
Jansz. gelaten voor even langen tijd (ingegf an 1568)
en voor denzelfden huurprijs.
Bovenstaande gegevens stellen dus in staat den aanÂ
vang der bovengenoemde genealogie, die met Erasmus
aanvangt, twee generaties op te voeren.
Daarbij kan dan nog het volgende opgemerkt worden.
Jan Gerytzoen pachtte of huurde den boomgaard
reeds in 1529 (mogelijk nog wel vroeger). Men kan
zijn leeftijd op dat tijdstip wel stellen op minstens c.
25 jaar, zoodat zijn geboortejaar vóór 1505 gesteld
kan worden. Verder ligt het voor de hand aan te
nemen (het is althans mogelijk), dat hij in of kort
vóór 1559 overleed, wijl de woorden â??ende zijn (=
Erasmus) vader Jan Geritsz. lest gebruyet heeft' doen
vermoeden, dat . dit charter van 1559 het eerste was,
waarbij Erasmus het perceel in huur verkreeg.
Wat Erasmus Jansz. betreft, zijn leeftijd kan in 1569
toch ook wel op minstens c. 25 jaar gesteld worden,
in de eerste plaats omdat hij dan als huurder optreedt,
en in de tweede plaats in aanmerking nemende den
leeftijd van zijn vader. Het jaar 1650 â??omstreeks'
welk hij geboren zou zijn (zie de genealogie), kan dus
gewijzigd worden in bv. c. 1630 of: vóór 1535, inÂ
dien men wil.
Ten slotte nog een paar kleine aanvullingen op de
genealogie. A ',J
le. De zoon van Erasmus, Roelof (in de genealogie