247
248
Onjuist e name n en wapen s van Nederlandsch e
geslachte n in het Armorial Général van J. B. Rietstap ,
doo r R. T. MUSCHART.
(Vervol g va n L , 213. )
Aberson .
Op deze n naa m verwijs t het Armorial Général naar
den naa m Colson Aberson en beschrijf t dit laatst e wape n
als volgt : â??in zilve r een groen e boo m geplan t op losse n
groene n gron d en vergezel d recht s naas t den stam van
een roo d (hang ) slot , link s van een rood klimmen d hert ,
dat op den gron d rast' .
Zoowe l tege n dez e verwijzin g als tege n deze beschrijÂ
ving bestaa n naar mijn e meenin g bezwaren . Immer s
door de. verwijzin g kom t me n allich t tot de conclusie ,
dat het beschreve n wape n feitelij k dat der famili e Colson
Aberson is en oorspronkelij k niet dat der famili e AberÂ
son maa r wel dat van een geslach t Colson gewees t is.
Dit is echte r geenszin s he t geval , het is het wape n
Aberson en de lede n deze r familie , die zich Colson Aberson
hebbe n genoemd , voere n derhalv e ongewijzig d het stam
wape n Aberson. He r war e derhalv e logische r geweest ,
indie n omgekeer d bij Colson Aberson naar de beschrijvin g
van het wape n Aberson war e verwezen .
En wa t de beschrijvin g betreft , oo k dez e is nie t
gehee l juist . In de eerst e plaat s is de boo m ter rechter Â
zijde nie t vergezel d van een (hang ) slot , doc h van een
eveneen s op den gron d rustend e har p en in de tweed e
plaat s is de gron d nie t los in het vel d geplaatst , doc h
gaat dez e van den benedenschildran d uit.
Het in het Armorial Général beschreve n wape n is
door mi j nimme r in original i gevonden , daarentege n
met de har p en den niet-losse n gron d zee r vele malen ,
waarbij echte r val t op te merken , dat sommig e lede n
deze r famili e de har p uit hun wape n hebbe n verwijder d
en vervange n doo r een engeltje , dat met een handboo g
en pijl in de richtin g van het her t schiet , en da t de
naam ook als Abreson voorkomt .
Het is een e familie , in de 189 eeu w o. a. te Ruurlo en
te Steendere n gevestig d en aldaa r het richteramp t be
kleedende.^Zi e Ned . Patr. 1915) .
Von Baumhauer . (Holland) .
Aldus word t de naa m aangegeve n voo r een wapen ,
als volg t beschreven : â??in gou d 3 blauw e knoestig e
boomstronke n naas t elkaa r op groene n gron d geplan t
en in een goude n schildhoof d een uitkomend e blauw e
leeuw me t beid e poote n een zilvere n bijl vasthoudend' .
Met dit wape n von d ik vel e léden deze r famili e o.a.
in de 17° en 18e eeu w te Maastrich t en in de 18e eeu w
te Zutphen , Breda, Sluis , Hellevoetslui s en elders , terwijl
men ove r dez e famili e ook meerder e gegeven s kan vinde n
in de Boedelpapiere n van de Haagsch e Weeskamer . Al
deze persone n worde n echte r nooi t ander s dan Boomhouer
genoemd . In genoemd e Boedelpapiere n lees t men , dat
de lede n in Duitschland , met . nam e te Hamburg , aan
het eind e van de 18e eeu w zic h schrijve n Boomhower,
Boomhowern of Baumhauer.
De eenig e maal , dat ik van Baumhauer be n tege n
gekome n is in het Algemee n Nederlandsc h Familiebla d
1886 , pag . 292 , waa r gezeg d wordt , dat Mattheus Ja
cobus Ã?einhard van Baumhauer in 181 3 als wachtmeeste r
van de gard e d'honneu r word t ingelijfd . Ee n wape n is
daarbij nie t aangegeven .
Wat het wape n betref t kan ik opmerken , dat al de
door mij gevonde n zegel s zonde r twijfe l het wape n als
doorsnede n en dus niet met een schildhoof d aangeven .
Van de r Laen. (Leiden) .
Het Armorial Général beschrijf t onde r deze n naa m 2
wapen s en wel : 1°. â??een goude n ste r op een vel d van
vair' en 2°. â??effen vair en in een rood vrijkwartier een
zilvere n posthoorn' .
Vermoedelij k heef t Rietsta p deze wapen s overgenome n
van de Leidsch e Wapenkaar t van G. van Rijckhuijsen,
waaro p het eerstbeschreve n wape n voorkom t voo r PhiÂ
lips van der Laen, in 150 0 raad in de vroedscha p
dier stad , en het laatstbeschreven e voo r Heinric Jansz.
van der Laen, in 146 7 schepe n aldaar .
Zoekt me n dus naar het wape n van de oud e Leidsch e
famili e van der Laen, da n heef t me n aan deze opgave n
van het Armorial Général al heel weini g houvast , immer s
men krijgt den indruk, also f dez e wapen s op 2 ver Â
schillend e geslachte n van der Laen te Leiden betrekkin g
hebben . Toch is dit nie t het geval . Wi j hebbe n hie r
nl. wee r één van die vel e gevallen , waarin oudtijd s doo r
leden eene r famili e aan het familiewape n bij wijz e van
breuk aangebracht e persoonlijk e toevoeginge n de
oorzaa k werden , dat doo r onkund e foutiev e wapen s
ontstonden . He t wape n de r Leidsch e famili e van der
Laen is nie t ander s dan â??effen vair' zonde r meer . In
de Charters va n de abdi j Rijnsburg, gedeponeer d in
het Rijksarchief te 's Gravenhage , vind t me n in doo s
n°. 15 5 (tenminst e in 192 5 no g aldu s gemerkt ) aan
een charte r van 20/ 3 142 2 het zege l van IJsbrant van
der Laen, schepe n van Leiden, waaro p het wapenschil d
gevair d is in 3 horizontal e rijen zonde r eenig e bijfiguur .
In he t Rijksarchief te Arnhe m tref t me n echte r in
het rijke heerlijksheidsarchie f ter Hors t het zege l aan
van Hei/nric van der Laen, 31/ 7 146 7 schepe n van
Leiden, wel k zege l weliswaa r een in 3 horizontal e rijen
gevair d vel d vertoont , doc h me t deze bijzonderheid , dat
van de bovenst e rij het rechte r gedeelt e ontbreek t en
in plaat s daarva n een onduidelij k voorwer p zichtbaa r
is, dat op mij den indruk maak t van een osseschede l
(wellich t is dit het vrijkwartier va n Heinric Jansz.
van der Laen, waarva n hierbove n sprak e is, doc h in
ieder geva l is dit dan hoogsten s een schildhoek , en gee n
vrijkwartier). Keeren wij nu wee r teru g naar's-Graven Â
hage , da n vinde n wi j daa r in het archie f der abdi j
Leeuwenhors t en in het archie f der Delftsch e Staten
klooster s de zegel s van Jan van der Laen, in 147 0 resp .
1469 schepe n va n Leiden. .Oo k dez e voer t een in 3
rijen gevair d schild , doc h heef t op het middelst e vair
klokje van de 2° rij een zee r klein e wassenaa r geÂ
plaatst .
Wij zie n dus , dat lede n deze r famili e als persoonlijk e
aanduidin g een of mee r klokje s belade n me t of ver Â
vange n doo r bijfiguren . Dergelijk e bijfigure n zijn echte r
altijd opvallen d kleine r van afmetin g dan de overig e
wapenfiguren . Zij hebbe n met het eigenlijk e wape n niet s
te make n en zijn slecht s eenvoudi g persoonlijk e onder
scheidingsteekens . Wannee r echte r doo r onkund e dez e
voorwerpe n eve n groo t worde n gegraveer d of geteeken d
als de overig e figuren , ontstaa n gehee l nieuw e doc h
teven s foutiev e wapens . Ik hoo p hiero p binne n kor t in
ons Maandbla d nade r teru g te komen .